Menü
Hesabım
Şifremi Unuttum
Sepetim
10 Kasım: Atatürk’ün Son Yıllarının Gündemi
07.11.2025

10 Kasım: Atatürk’ün Son Yıllarının Gündemi

Cumhuriyet’in kurucu lideri 1930’ların ikinci yarısında, sağlığı giderek zorlaşsa da ülkenin ritmini belirlemeye devam etti. Bugün 10 Kasım’da, kalıplaşmış cümlelere sığınmadan, 1935-1938 arasında nelerin değiştiğini; neleri bitirdiğini, neleri başlattığını ve hangilerinin ömrü yetmediği için yarım kaldığını hatırlayalım.

 

1935: Toplumsal hayat

Yılın başında Ayasofya, Bakanlar Kurulu kararıyla müze olarak ziyarete açıldı; bu adım kültür politikalarının ve laik cumhuriyet vizyonunun somut bir izdüşümüydü (1 Şubat 1935’te ziyaretlere açılış).

 

Aynı yıl haftalık tatil günü, uluslararası ekonomik ve toplumsal eşgüdüm için Cuma’dan Pazar’a alındı; düzenleme 27 Mayıs 1935 tarihli kanunla yapıldı.

 

Siyasette kadın temsili, 5 Aralık 1934’te kazanılan seçme-seçilme hakkının ardından 8 Şubat 1935 genel seçimlerinde Meclis’e giren ilk kadın milletvekilleriyle gerçek hayata taşındı.

 

Aynı eksende iktisat ve teknoloji: Etibank ve Maden Tetkik ve Arama (MTA) kurularak yeraltı kaynaklarının planlı biçimde işletilmesinin kurumsal zemini hazırlandı (14-22 Haziran 1935).

 

1936: Boğazlar

Montreux Sözleşmesi (20 Temmuz 1936) ile Türkiye, Boğazlar üzerindeki askeri denetimini geri aldı; sözleşme 9 Kasım 1936’da yürürlüğe girdi. Bu, savaş yaklaştıkça ülkenin güvenlik mimarisini kökten etkileyen bir dönüm noktasıydı.

 

1937: Hukuk, Dış Politika ve Çalışma Hayatı

Laikliğin Anayasa’ya devletin niteliği olarak yazılması 1937’de gerçekleşti; “ilke” artık metnin içinde, siyasal düzenin temel unsurlarından biriydi.

 

Aynı yıl 3008 sayılı İş Kanunu bir yıllık geçişin ardından 15 Haziran 1937’de yürürlüğe girerek çalışma hayatına asgari güvenceler getirdi.

 

Bölgesel güvenlikte Saadabad Paktı (8 Temmuz 1937), Türkiye-İran-Irak-Afganistan arasında saldırmazlık ve sınırların dokunulmazlığı ilkelerini pekiştirdi.

 

Aynı dönemin sakin ama büyük jesti: Atatürk, 11 Haziran 1937’de Orman Çiftliği dâhil çiftliklerini Hazine’ye bağışladı; devlet eliyle modern tarımın sürdürülebilmesi için şahsi mülkünü kamuya devretti.

 

Sonbaharda hükümet değişti; İsmet İnönü’nün çekilmesiyle 1 Kasım 1937’de Celâl Bayar başbakan oldu. Değişim, ekonomik yönetimde vites ayarı anlamı da taşıyordu.

 

1938: Hatay dosyası ve vasiyet

Sağlığı ağırlaşsa da Atatürk, baharda Mersin ve Adana’ya gidip Kabine toplantılarına başkanlık etti; Hatay meselesini bizzat takip etti. Hastalığı İstanbul’da siroz olarak teşhis edildi.

2 Eylül 1938’de “Hatay Devleti” ilan edildi; süreç, 29 Haziran 1939’da bölgenin Türkiye’ye katılmasıyla tamamlanacaktı. Atatürk bu finali göremedi ama dosyanın ana mimarlarından biriydi.

5 Eylül 1938 tarihli vasiyetinde, İş Bankası’ndaki hisselerinden doğan temettü gelirlerini Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’na tahsis ederek kültür politikalarının finansmanını kalıcılaştırdı.

 

10 Kasım 1938 sabahı saat 09.05’te Dolmabahçe Sarayı’nda vefat etti.

 

Yarım kalan ama yön verenler

İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı (1938-42) daha kapsamlı bir sanayileşme hedefliyordu; ancak savaş iklimi ve liderin ölümü nedeniyle plan tam manasıyla uygulanamadı.

 

Hatay’ın Türkiye’ye katılması 1939’da gerçekleşti; bu, Atatürk’ün diplomatik çizdiği hattın doğal sonucuydu.

 

10 Kasım, bir yas gününden çok, son yıllarda atılan “soğukkanlı ve iş bitirici” adımların nasıl kalıcı sonuçlar yarattığını görme imkânı veriyor. Boğazların statüsünden çalışma hukukuna, bölgesel paktlardan kültür kurumlarının finansmanına kadar her başlık, bugün hâlâ hayatımızda.

Blog Son Eklenenler
Asimetrik, Bose Professional’ın Türkiye Distribütörü Olarak Yeni DesignMax Luna Serisini Tanıtıyor
Asimetrik, Bose Professional’ın Türkiye Distribütörü Olarak Yeni DesignMax Luna Serisini Tanıtıyor

Ses Sistemleri

Profesyonel ses dünyasında mimari ve ticari mekânlara odaklanan çözümler söz konusu olduğunda, Bose Professional uzun yıllardır küresel ölçekte referans alınan markalardan biri. Otellerden restoranlara, perakende alanlarından ibadethanelere ve üniversitelere kadar çok çeşitli projede kullanılan Bose Professional sistemleri, özellikle mimariyle uyumlu, tasarımı gözeten ve yüksek performans sunan yapılarıyla öne çıkıyor.

Devamını Oku
28.11.2025
SSL Super 9000; Miras moderniteyle buluşuyor
SSL Super 9000; Miras moderniteyle buluşuyor

Ses Kartı

Solid State Logic, yani SSL, 1969’dan beri profesyonel ses dünyasının en ikonik markalarından biri. İngiltere merkezli şirket; büyük format stüdyo miks masaları, sinyal işleyiciler ve bugün artık kişisel stüdyolara kadar inen yaratıcı araçlar üretiyor. Özellikle 4000 ve 9000 serisi analog konsollar, sayısız hit albümün arkasındaki “imza sound”un önemli bir parçası.

Devamını Oku
21.11.2025
Pink Floyd’un Pompeii’deki Seyircisiz Konseri
Pink Floyd’un Pompeii’deki Seyircisiz Konseri

Genel Kültür

60’ların sonu ve 70’lerin başı, rock müziğin sınırlarını zorladığı, deneysel seslerin yükseldiği bir dönemdi. Bu ortamda İngiliz progresif rock grubu Pink Floyd, yalnızca bir müzik grubu olmaktan öteye geçti; atmosfer, sahne, görüntü ve sesin bir bütün hâline gelebileceğini gösterdi. Grup, Syd Barrett’ın ayrılmasından sonra yeni yönelimler benimsedi; özellikle albümleri Meddle ve sonrasında The Dark Side of the Moon, müzik tarihinin mihenk taşlarından oldu. Pink Floyd’un yaratıcı süreci yalnızca enstrümanların ötesine geçerek, sahne sunumundan görselliğe, kayıt tekniğinden sinemaya kadar uzandı.

Devamını Oku
14.11.2025
10 Kasım: Atatürk’ün Son Yıllarının Gündemi
10 Kasım: Atatürk’ün Son Yıllarının Gündemi

Genel Kültür

Cumhuriyet’in kurucu lideri 1930’ların ikinci yarısında, sağlığı giderek zorlaşsa da ülkenin ritmini belirlemeye devam etti. Bugün 10 Kasım’da, kalıplaşmış cümlelere sığınmadan, 1935-1938 arasında nelerin değiştiğini; neleri bitirdiğini, neleri başlattığını ve hangilerinin ömrü yetmediği için yarım kaldığını hatırlayalım.

Devamını Oku
07.11.2025
29 Ekim: Karar Cumhuriyet
29 Ekim: Karar Cumhuriyet

Genel Kültür

Cumhuriyet Bayramı, 29 Ekim 1923 tarihinde TBMM’nin Türkiye’nin yönetim biçimini cumhuriyet olarak ilan ettiği ve Mustafa Kemal Atatürk’ün ilk Cumhurbaşkanı seçildiği tarihi işaret eder. Bu karar, “egemenlik kime aittir?” sorusunu tartışmaya yer bırakmadan millete bağladı. 1925’ten beri 29 Ekim resmî bayramdır; her yıl bir takvim yaprağı değil, ortak bir hafıza tazelenir.

Devamını Oku
30.10.2025
Hologram Konserler: Geçmişin Efsanelerini Sahneye Geri Getiren Teknoloji
Hologram Konserler: Geçmişin Efsanelerini Sahneye Geri Getiren Teknoloji

Genel Kültür

Işıklar kısılır, sahnenin üzerinde ince bir sis dolaşır ve bir an sonra yıllardır görmediğimiz bir efsane karşımızdadır. Alkışlar yükselirken herkes aynı soruyu düşünür: “Bu nasıl mümkün?” Hologram konserler, nostaljiyi güncel teknolojiyle bir araya getirerek tam da bu duyguyu hedefliyor: sahiciye çok yakın bir sahne varlığı, üstüne sinema kalitesinde hikâye anlatımı.

Devamını Oku
24.10.2025
Ses Kartı Seçmek İçin 3 Soru: Gecikme mi, Preamplar mı, Giriş-Çıkış mı?
Ses Kartı Seçmek İçin 3 Soru: Gecikme mi, Preamplar mı, Giriş-Çıkış mı?

Ses Kartı

Ses kartı (audio interface), mikrofon/enstrümanlardan gelen analog sinyali dijitale; bilgisayardan çıkan dijital sinyali de analoga çeviren merkez birimdir. Kayıt kalitesini artırır, uygun bağlantıları sağlar ve izleme (monitoring) akışını stabil tutar.  

Devamını Oku
17.10.2025
10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü
10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü

Genel Kültür

Ruh sağlığı, görünmez yaralarımızın sesi; insan olmanın temel bir parçasıdır. Her yıl 10 Ekim’de kutlanan Dünya Ruh Sağlığı Günü, bu görünmez alanı görünür kılmak, farkındalık yaratmak ve sessiz mücadelelere ışık tutmak için düzenlenir. Zihinsel sağlık, fiziksel sağlık kadar hayati bir unsurdur; çünkü duygularımızı, düşüncelerimizi ve davranışlarımızı şekillendirir. Ancak çoğu zaman “görünmediği” için ihmal edilir. Bu özel gün, işte tam da o sessizliği kırmak için var.

Devamını Oku
10.10.2025